Ben bir ağacın kendisi değil, mânası olmak istiyorum.
Orhan Pamuk imzalı Ben Bir Ağacım, hem yazarın edebiyat dünyasındaki özel konumunu kavramak ve hem de eserlerinin ruhunu hissetmek isteyenler için oldukça zengin bir metin. Pamuk’un kendi kitabı hakkında yaptığı açıklamalar, onun yazım tarzı ve edebiyat anlayışını daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor.
Orhan Pamuk, Ben Bir Ağacım eserini “Şimdiye kadar yazdığım sayfalardan, en kolay anlaşılabilir ve en güçlü olanları seçmeye çalıştım” diyerek tanıtıyor. Bu ifade, yazarın eserlerini düzenlerken gösterdiği özeni ve yazma sürecindeki düşünce tarzını yansıtıyor.
Hiçbir öğretmen, bazan bin sekiz yüz erkeği aynı anda korkutabilmeyi başaran müdür bile, arka sıralarla doğrudan çatışmaya girmek istemezdi.
Orhan Pamuk, kitabında kendi çocukluk yıllarındaki anılarını ve öğrenim koşullarını güçlü hikâyeler aracılığıyla aktararak dönemin sosyokültürel yaşamına da ışık tutuyor. Pamuk, sık sık işlediğini söylediği temalardan bahsederken “Tarihin çocuksu yanı ile çocukluğun tarihsel yanı” ifadelerini kullanmıştır. Ben Bir Ağacım, Pamuk’un eserlerinde sıkça yer alan, geçmişle şimdi arasındaki ilişkiyi estetik bir biçimde ortaya koyan eserlerinden.
Hafızamızın, biz yaşlandıkça fazla yük taşımak istemeyen huysuz bir yük hayvanı gibi attığı ağırlıklar en sevmediği yükler midir, en ağırları mı, yoksa en kolay düşenler mi?
Ayrıca yazar eserinde, geçmişle şimdi arasındaki ilişkiyi incelerken, kişisel ve toplumsal hafızanın da önemini vurguluyor. Çocukluk dönemindeki okul hikâyeleri, kişisel hatıraları temsil ederken; tarihsel ve sosyolojik olaylar da toplumsal hafızayı temsil ediyor. Yazar, bu iki hafıza türünün nasıl etkileşimde bulunduğunu ve insanların kimliklerini nasıl şekillendirdiğini anlatırken ilginç detaylara yer veriyor.
Anne çocuk, kadın erkek, ihtiyar genç herkesin hep aynı resmi, gözünden kocaman bir damla yaş akan mahzun ve Avrupalı suratlı çocuk resmini anlaşılmaz bir istekle alıp duvarlara, kapılara asmasını nasıl anlamak gerekiyordu?
Metinlerarası göndermeler, geçmişle şimdi arasındaki ilişkiyle birlikte, Pamuk’un diğer eserleriyle de kontak kurduğunu gözler önüne seriyor. Yazar, okuyucularının bu temaların farklı yönlerini ve katmanlarını keşfetmelerine fırsat tanıyor bu sayede.
Kitabın dikkat çekici bir yanı da, içinde hiç yayımlanmamış bir hikâyeye yer verilmiş olması. Bu hikâye, Osmanlı döneminde yaşayan bir celladı, bir padişahın kıskançlığını ve bir ağacı konu alır. Pamuk, bu hikâyeyle kendi yazılarını nasıl ilişkilendirdiğini ve eski eserleriyle nasıl bağlantılar kurduğunu açıklar. Bu, yazarın yazılarının birbiriyle nasıl etkileşimde bulunduğunu ve eserlerinin çeşitli katmanlarına nasıl derinlik kattığını gösterir.
Bütün bunlardan, okul denen yerin aslında temel soruları cevaplamadığını, yalnızca onları hayatın gerçeği olarak benimsememize yardım ettiğini çıkarmıştım. Bu yüzden parmağımı kaldırıp kendimi çizginin daha rahat ve huzurlu tarafına atmaya lise yıllarına kadar özen gösterdim.
Pamuk, edebiyatın geçmişle şimdi arasındaki ilişkiyi anlamada ve ifade etmede önemli bir araç olduğuna inanan bir isim. Bu nedenle eserlerinde edebiyatın gücünü sıkça vurgular. Aynı zamanda okurlarını, eserlerindeki semboller, metaforlar ve anlatım biçimleri üzerinden geçmiş ve şimdi arasındaki bağlantıları daha iyi anlamaya çağırır.
Ben Bir Ağacım, yazarın daha önceki eserlerinden örneklerle zenginleştirilmiş bir koleksiyondur. Bu özellik, hem yazarın eski okuyucularını hem de yeni ve genç okurlarını kendine çekmeye yönelik bir çaba olarak değerlendirilebilir. Sonuç olarak, Ben Bir Ağacım Orhan Pamuk’un yazarlık kariyerinin özelliklerini ve eserlerinin temalarını anlamak için önemli bir kaynaktır.
Orhan Pamuk Kimdir?
Orhan Pamuk 7 Haziran 1952’de İstanbul Moda’da doğdu. Türkiye’nin batılılaşma serüveninin en önemli simgelerinden olan Nişantaşı semtinde, eski bir konağın yerine inşa edilen kalabalık bir aile apartmanında büyüdü. Çocukluğu, sanat ve edebiyatla yakından ilgilenen aile fertleriyle iç içe geçti. Liseyi Robert Koleji’nde tamamladıktan sonra üç yıl İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Mimarlık bölümüne devam etti. Üniversitenin üçüncü yılındayken ressam ve mimar olmak istemediğine karar verip okuldan ayrıldı
1982’de yayımlanan ilk romanı Cevdet Bey ve Oğulları ile hem Milliyet Yayınları Roman ödülünü hem de Orhan Kemal Roman Armağanı’nı aldı. Nişantaşı’nda yaşayan bir ailenin üç kuşak boyunca devam eden serüvenleri anlatan bu ilk romanı ona kısa sürede önemli bir şöhret kazandırdı. 1991’de Prix de la Découverte Européenne ödülünü kazandığı ikinci romanı Sessiz Ev yayımlandı.
Beyaz Kale, Kara Kitap, Yeni Hayat, Benim Adım Kırmızı, Kar, Kafamda Bir Tuhaflık, Kırmzı Saçlı Kadın, Veba Geceleri gibi önemli eserlere imza atan Pamuk, 2006’da Time dergisi tarafından dünyanın en etkili yüz kişisinden biri seçildi. Aynı yıl elli dört yaşındayken Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi oldu. Bu ödülü kazanan en genç edebiyatçılar arasında yer alan yazar şimdiye kadar altmış üç dile çevrilen eserleriyle tüm dünyada on üç milyon okura ulaştı. 2007’de, ödül konuşması “Babamın Bavulu” diğer önemli ödül konuşmalarıyla birlikte kitaplaştı.
Ben Bir Ağacım Ahmet Mümtaz Taylan’ın Sesinden Storytel’de
Orhan Pamuk’un unutulmaz yapıtlarının bir derlemesi niteliğinde olan Ben Bir Ağacım şimdi Storytel’de. Ahmet Mümtaz Taylan’ın sürükleyici sesiyle bu kısa eseri bir solukta dinleyebilirsin.
Editörün SeçimiRomanTürk Klasikleri
