Pulitzer ödüllü yazar ve astronom Carl Sagan’ın popüler bilim kitaplarının yaygınlaşmasında büyük rol oynayan eseri Kozmos – Evrenin ve Yaşamın Sırları kitabı Storytel arşivine girdi. Bilimle ilgilenen herkesin ilgisini çekecek eseri sana tanıtmadan önce Carl Sagan’ın biyografisine kısa bir göz atalım.
Carl Sagan Kimdir?
Amerikalı gökbilimci ve astronom Carl Sagan 1934 yılında Brooklyn’de Yahudi bir terzi olan Samuel Sagan ve ev hanımı Rache Molly’nin çocuğu olarak dünyaya geldi. Chicago Üniversitesi’nden mezun olduktan bir yıl sonra 1956’da fizik alanında yüksek lisansını tamamladı. 1960 yılında astronomi ve astrofizik doktorasını yapan Sagan, bu süreçte ileride ortaya koyacağı eserlerin temelini attı. Cornell Üniversitesi’nde astronomi profesörlüğünden oluşan kariyerinin büyük kısmında Gezegen Araştırmaları Laboratuvarı’nı yönetti. Sagan, 1996 yılında miyelodisplastik sendrom nedeniyle hayata ve bilime veda etti.
Sagan’ın dünya dışı zekâ, nükleer silahlar ve din konusundaki görüşleri onu ayrıksı bir konuma yerleştirmişti. Bu görüşler, bilimsel, politik ve dini çevrelerde tartışma yaratıyordu. Bütün bu tartışmalar birçoklarını yine de Sagan’ın bilimsel anlamda göz ardı edilemez başarılarının reddine götürmedi. Öyle ki kendisi Satürn’ün ve Jüpiter’in uydularının okyanusa sahip olabileceğini ilk iddia eden kişilerden biridir. Bu iddianın önemi, okyanuslara sahip olan uyduların yaşam için uygun bir habitat olma potansiyelidir. Nitekim iddia konusu Jüpiter’in uydusu Europa’nın yüzey altı okyanusları, Galileo uzay aracı ile dolaylı olarak kanıtlandı.
Carl Sagan, Jüpiter’in atmosferinin, Mars’taki mevsimsel değişimlerin ve Satürn’ün uydusu Titan’ın anlaşılmasına katkıda bulunmuş bir isim. Venüs gezegeninin atmosferinin aşırı sıcak ve soğuk olduğunu da ispatlayan bilim insanı, küresel ısınmanın Venüs üzerindeki etkileri üzerinden çıkarım yaparak dünyada da aynı riskin bulunduğuna dikkat çekmiştir. 1985 yılında bir kongrede sera etkisinin dünyanın iklim sistemini değiştirebileceğini belirtmiştir.
Bilimde şüpheciliği ve bilimsel yöntemi savunan Sagan, ekzobiyolojiye öncülük etti ve Dünya Dışı Zekâ Arayışını (SETI) destekledi. Eserleri, akademik bilim çalışmaları ve popüler bilim çalışmaları birçok ödülle onurlandırılan astronom ve yazarın aldığı ödüller arasında Apollo Başarı Ödülü, NASA; John F. Kennedy Astronotik Ödülü (1982), Amerikan Astronotik Cemiyeti; UCLA Madalyası; Whittier Koleji Fahri Doktorası; Konstantin Tisolkovsky Madalyası, Sovyet Kozmonotlar Federasyonu; Pulitzer Ödülü, The Dragons of Eden kitabı için Genel Kurgu-Dışı Pulitzer Ödülü; Kozmos kitabı için En İyi Kurgusal Olmayan Kitap Hugo Ödülü ve daha nicesi bulunuyor.
Kozmos – Evrenin ve Yaşamın Sırları
Yeryüzünün enginliğini zihnin kavrayabildi mi? Işığın evrendeki adresini biliyor musun? Peki, ya karanlığınkini?
– Eski kitaplardan
Evren biz insanlar için ne ifade ediyor? Bu soruyu ilk soran insanlar muhtemelen bizim milyonlarca yıl önce yaşayan atalarımızdı. Evrenin sırları, insanlık tarihinde insanın bilinç kazanmasıyla birlikte merak edilen gizemlerden biri oldu. İlk doğa filozoflarının maddeyi ve dünyayı anlamaya çalışmaya başladığı zamanlarda bilimin de ilk temelleri atılıyordu. “Evrenin ilk nedeni nedir?” “Evren değiştiği halde nasıl özdeşliğini korur?” gibi soruları soran ilk doğa filozoflarından Thales’e göre evrenin ilk nedeni ‘su’ idi. Bugün bilimin geldiği noktada doğa filozoflarının ortaya attığı teoriler çocuksu gelse de madde, yaşam ve evren gizemini büyük ölçüde korumaya devam ediyor. Ayrıca tüm bunların ilk kıvılcımlar olduğunu unutmamak gerek.
Eski Yunanca kökenli kozmos kelimesini, Sokrates öncesi filozoflardan Pisagor, evrenin düzeni anlamında kullandı. Kozmosun anlaşılmasına dair çalışmalar, kozmolojinin yani evren biliminin alanına giriyor. Buradan değerlendirdiğimizde, bir bütün olarak evreni anlamaya çalışan Sagan’ın eserine Kozmos ismini vermesi son derece anlaşılır. Yayımlandıktan kısa süre sonra İngilizce yazılan en popüler bilim kitabı olmayı başaran Kozmos – Evrenin Yaşamı ve Sırları kitabında Carl Sagan, bizleri evrenin sırlarına dair arayışımızın tarihinde bir yolculuğa çıkarıyor. 1980 yılında yazılan ve on üç bölümden oluşan eser, bölüm başlarında alıntılarla edebiyatçıların, bilim insanlarının, düşünürlerin ve kutsal kitapların alıntılarıyla zenginleşiyor. Örneğin yazar kitabın 2. bölümünde insanlık tarihinin farklı noktalarındaki teklik arayışından söz açıyor. Kur’an, Darwin, Huxley ve Huggins’den alıntılar yaparken “kozmik arayıştaki tek ses” e işaret ediyor.
13 görselleştirilmiş bölümden oluşan kitabın aynı zamanda kitaptaki bölümlere denk gelen 13 farklı bölümden oluşan Kozmos belgeseli de mevcut. Bu belgesel televizyon programı olarak yayımlanıyor ve büyük ilgi çekiyor. Yazarın TV programı ile ilgilenmesinin nedeni, televizyonun öğretici bir araç olarak faydasından yararlanmaktı. Carl Sagan eserinde, bilimin biz kimiz ve nereye gidiyoruz gibi sorularını sorarken bilimi herkesin anlayabileceği bir şekilde sunmaya çalışıyor. Televizyon programının oldukça popüler olarak geniş kitlelere ulaşması belki de kitabın New York Times Çok Satanlar Listesi‘nde 70 hafta kalmayı başarmasının nedenlerinden biridir. Yazar kitabının başarısının ardından “Soluk Mavi Nokta” isimli Kozmos eserinin devam niteliğinde bir eser de kaleme aldı.
Bilinende sınır vardır, bilinmeyende sınır yoktur. İnsan aklı anlaşılmazlığın engin okyanusunda barınacak bir ada sağlar. Her kuşağa düşen iş, bu okyanustaki adaya biraz daha toprak katarak büyütmektir.
T. H. Huxley, 1887
Sagan, eserinde evren bilim, antropoloji, fizik, kimya, biyoloji, astronomi bilimlerinin çağlar boyunca arayışımızda bize sağladığı bilgilerle yol gösteriyor. Yazar, evrenin 15 milyar yılının izini sürerken uygarlıkları inceliyor, gelecekte bilim ve felsefenin durumunu ele alıyor. Bilim insanlarının yaptıkları keşifler, medeniyetin özellikleri gibi konulara da yer veren yazar, eserinin adına yakışır bir konu çeşitliliğine sahip bir kitap yazmış. Çağdaş bilime katkıda bulunan bilim insanlarını ve hayatlarını da kitabına dahil ederek eserini zenginleştirmiş.
Yazar, bilimin geçmişine ve bugününe değinirken, geleceğine dair spekülasyonlar yapmaktan da geri durmuyor. Dünya dışı varlıklara duyduğu ilgiyi her seferinde çekinmeden dile getiren yazar, evrenin bizden başka birçok dünya dışı uygarlığa ev sahipliği yapmasının mümkün olduğunu ancak buna dair kanıt bulunamadığını söylüyor.
Uzayın sonsuz derinliklerine gözlerini diken Carl Sagan atomlardan galaksilere kadar giden bir çizgide bilimin alanındaki birçok konuya değiniyor. Evrenin insanı şaşkınlığa çeviren kudreti ve gizemi Sagan’ı öylesine etkiliyor ki kitabını okuyanlar da bugüne kadar bu hissi yaşamamışsa yaşıyor. Kitapta iklim sorunlarına değinen Sagan, bilgisizliğimizden ve bilinçsizliğimizden ötürü yerküreye verdiğimiz zararlara işaret ediyor. Yazar, insan aklının sınırlarını zorlayan yaşam ve evren üzerine merakımızı daha da kamçılayacak eseriyle bilimsel ve etik değerleri de sorgulayarak hareket etmemiz gerektiğini salık veriyor.
Kozmos eserinin yazım tarzı ve üslubu ise Carl Sagan’ın gayesi ile uyumlu bir çizgide ilerliyor. Akıcı bir dille bilimsel gerçekleri, bilimi, bilimsel yöntemi ele almayı başaran yazar, okurla sohbet havasında bir bilgi aktarımını mümkün kılıyor. Anlaşılır ve sade dili sayesinde karmaşık sayılabilecek bilimsel meseleler Sagan’ın kaleminde herkesin belli düzeyde kavrayabileceği şablonlara dönüşüyor.
Kozmos ve Çok Daha Fazlası Storytel’de
Popüler bilim kitaplarına meraklıların listesine mutlaka alması gereken Kozmos – Evrenin ve Yaşamın Sırları şimdi Storytel’de! Bilimi her kesimden insana sevdirmekte usta olan astronom Carl Sagan’ın en sevilen eserlerinden biri olan Kozmos’u artık Barış Özcan’ın sesinden sesli kitap olarak dinleyebilirsin. Popüler bilim kitapları ve diğer kategorilerdeki seçkin eserler de Storytel’in geniş arşivinde senin keşfetmeni bekliyor.
Kitap ÖnerileriOkunması Gereken Kitaplar
