Şeker Portakalı Storytel’de

José Mauro de Vasconcelos Kimdir? 

Vasconcelos, Bangu kasabasında yaşayan ve sefaletle boğuşan 11 çocuklu bir ailede dünyaya gözlerini açar. Kızılderili soyundan gelen bir ailenin ferdi olan yazar, fakirlik sebebiyle çocukluğunda nitelikli bir eğitim alamaz. Yine aynı zamanlarda yüzme şampiyonu olma fikri hayallerini süsler. Lise eğitiminden sonra Natal’de iki sene tıp eğitimi alır. Bu süreçte felsefe, hukuk ya da resim gibi disiplinlerde ihtisas yapmak istese de bu fikrinden cayar. Kalbinin sesini dinleyerek bir hışımla Rio de Janeiro’ya gider. Başkentte birçok farklı çalışma tecrübesi edinir.

Muz bahçelerinde çiftçilik, balıkçılık, hamallık, boks antrenörlüğü ve gece kulüplerinde garsonluk gibi farklı iş kollarında çalışan yazarın bu yoğun insan gözlemine izin veren ortamlarda bulunuşu ona çok şey katar. Çok boyutlu ve insani durumları yakinen deneyimlemiş yazar, kaleme aldığı metinlerde de türlü kesimlerden insan profillerini ince bir işçilikle tasvir eder. Yazarın, sosyo kültürel dokuya yönelen bir gözlem gücünü evrensel gerçeklerle bağdaştırmak konusunda doğuştan bir kabiliyet taşıdığı açıktır. Yazara sadece yazar muamelesi yapmak biraz haksızlık olabilir. Zira Vasconcelos aynı zamanda Meksika müralizminin mimarıdır ve felsefenin yanı sıra politikayla da yakından ilgilenmiştir.

Sıcacık Bir Kurgu: Şeker Portakalı

Seslendiren: Mert Fırat

– Biliyor musun, insanları öldürüyorum Portuga.

+ Bunu nasıl yapıyorsun Zeze?

– Onları unutarak.

Brezilya’nın Minas Gerais’inde yaşayan yoksul bir ailenin çocuğu olan Zeze, yalnızca beş yaşındadır ve düş gücü, küçük yaşına göre alabildiğine geniştir. Zeze güçlü hayal gücüne ek olarak haylaz, zeki ve akranlarına göre bariz bir biçimde ayrıksıdır. Nitekim daha okula gitmeden okumayı sökmüştür. Bu minik zeki, hem naif yürekliliğiyle biricik Portuga’sına sevgi duyar hem de maruz kaldığı kronik fakirliği çocuk ruhuyla omuzlar.

-En çok ne seversin?”

+”Seni, Portuga.”

-“Kastettiğim başka, salam, yumurta, muz…”

+”Her şeyi severim. Evde hepimiz, ne varsa sevmeyi öğrendik.”

Antik dünyada yaşayan bir animist gibi; hayvanlar, objeler, bitki ve ağaçlarla laflayan Zeze, öğrenmeye meraklı bir kaşiftir aynı zamanda. Öyle ki türlü engellere rast gelmesi ve şiddet görmesi, onun öğrenme şevkini ve merakını bir türlü dizginleyememektedir. Hatta çoğu kez gerçekleştirdiği yaramaz davranışların bir yaptırımı olması gerektiğinin de farkında değildir.

Yamacından bir an olsun ayrılmadığı Edmundo dayısından etkisinde kaldığı şiirler duyan Zeze, şair olma istenci duyar. Kalabalık bir ailesi olmasına rağmen etrafında kendi duygu ve düşüncelerini layıkıyla paylaşacağı birini bulamaz.  Gönüldaş kıtlığı çeken Zeze, bu onulmaz varoluşsal yalnızlığını bir kuşla hasbihal ederek giderir. Kuşuyla konuştuğunu düşünse de aslında kendisiyle konuşur. Evcil hayvan dostunun dışında sadece Portuga ile dostane ve sıkı fıkı bir ilişkisi vardır.

Evin bahçesine sonradan getirilen minik portakal fidanı, kuşun pabucunun dama atılmasına neden olur. Artık Zeze tüm içsel konuşmalarını ve yüzleşmelerini portakal fidanıyla yapmaya başlayacaktır. Minguinho ismini taktığı bu fidan çok geçmeden Zeze’nin düşlerini ve gün boyunca yaptıklarını dinleyen suskun bir terapist görevi görecektir.  

José Mauro de Vasconcelos tarafından 12 gün gibi kısa bir süre zarfında yazılır Şeker Portakalı. Yazar bunu itiraf eder ama Picasso’nun “2 dakika değil 60 yıl artı 2 dakika” deyişine benzer şekilde bir ekleme yapar: “Fakat onu (eseri) 20 yıl taşıdım yüreğimde.”

Şeker Portakalı bugüne dek 19 farklı dile tercüme edildi. 2012 senesinde Marcos Bernstein tarafından sinemaya uyarlanan eser, yazarın kendi yaşamından bizzat izler taşımasıyla da dikkat çekici. Ne de olsa Zeze, sefilliği ve trajediyi bir çocuktan beklenebilecek masumlukta ama yetişkinlerden aşağı kalmayan bir kavrayış gücüyle karşılamaktadır. Şu halde Şeker Portakalı’nın dokunaklı konusundan etkilenmemek neredeyse imkânsızdır.  

Unutulmaz Eser Şeker Portakalı’nı Storytel’de Dinle

Antoine de Saint-Exupéry’nin yazdığı Küçük Prens eserine benzer şekilde dünyayı parlak zekaya sahip bir çocuğun gözlerinden yansıtan Şeker Portakalı şimdi Storytel’de. Şeker Portakalı’nın yıllara meydan okuyan evrensel temasını şimdi Storytel’de tat. Eseri, Mert Fırat’ın sesinden istediğin zaman dinle. Bir Storytel aboneliğin yoksa saniyeler içinde bir tane edin. Abonelik seçeneklerini gör.