Sema Kaygusuz, Sandık Lekesi ile 2000 yılında Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü’ne, Barbarın Kahkahası romanıyla 2016 Yunus Nadi Roman Ödülü’ne layık görülen bir yazar. Genç yaşında birçok ödül ve kazanım elde eden yazarın eserleri masalsı ve folklorik bir üslup taşır. İlk romanı olan Yere Düşen Dualar edebiyat dünyasında bir hayli ses getirmiştir. Kaygusuz’un kitapları İsveç, Almanya, Fransa ve Norveç gibi farklı Avrupa ülkelerinde yayımlanmıştır. Aynı zamanda Almanya’da 3 yılda bir verilen Rückert Ödülü de Türkçe edebiyatı temsilen yazara verilmiştir.
Esir Sözler Kuyusu
Seslendiren: Ece Okay
Aslında ne gördüğümü değil ne olduğumu yazmak istiyorum, ben; neyi yazıyorsam onun ta kendisi olmayı ya da. Bir kabuksa kabuk, bir tüyse tüy, bir kişiyse o kişi olmanın tuhaf şizofrenisine kapılmayı…
İşbu eser; Üşüyen, Sandık Lekesi, Yüzeysel Şeyler, Kayıp ve Barbarın Kahkahası gibi etkileyici 13 farklı öykü içeriyor. Yazarın 18 yaşında kaleme aldığı bu öyküler anı ya da günlük gibi bir intiba veriyor. Eserde buluğ çağı, yalnızlaşma, kadınlara yönelik baskı, gıybet, yaşlılık, aile kurumu, ötekilik gibi olgu ve gerçekler içtenlikle resmediliyor. Yazarın yaşına göre bir hayli ergin bir gözlem gücünün faal olduğu eseri boyunca samimiyeti bir an olsun elden bırakmadığını söylemek mümkün.
Yazar, yer geliyor Zişan’ın Ayakları öyküsünde geçim sıkıntısını resmediyor. Yer geliyor Üşüyen öyküsünde -tıpkı Kieslowski’nin Aşk Üzerine Kısa Bir Film (Krótki Film O Miłości) yapımındaki gibi- karşı apartman dairesindeki kadını gözetleyen birini konu ediniyor. Esir Sözler Kuyusu öyle ya da böyle yüzleşmelerin, muhakemelerin, sert olan ne varsa onun yalın ve içten bir betimlenişini, tasavvurunu veriyor.
Yüzünde Bir Yer
Seslendiren: Ece Okay
Onun meşrebinde sevmek her süreci yapıtlaştıran bir yoğunlaşma haliydi. Bir varlığı aşkla sevmenin törenine kendini bulaştırmadan katılıyor, saçlarını okşarken ruhunu da okşuyordu. Sevilirsen her ne olursa olsun sırtının yere gelmeyeceğini doğaçtan biliyordu.
Yüzünde Bir Yer, Dersim’de yaşanan 1938 olaylarını masaya yatıran bir roman. Sema Kaygusuz’un ikinci romanı olan eser; göçe zorlanan, baskılanan insanların bunalımlı yaşamından sarsıcı parçalar sunuyor. Tarihe tanıklık eden eser, mağdur ve mağrur olandan söz açıyor. Mitolojik birtakım olay ve figürlerden yararlanan eser, derin alegoriler kullanarak yapıyor bunu. Mesela yazar, insanlara yardıma koşmasının yanı sıra gerektiğinde bir gemiyi batırabilen Hızır örneğini kullanarak, iyiliğin ve kötülüğün mutlak olmadığını hatırlatıyor.
Babaannesinin bıraktığı izi, Bese karakteri üzerinden süren yazar, Dersim sürgününü merkeze oturtuyor. Kitap; incirin, Hızırın, Dersim’in, hepimizin ortak kader ve kederinin tanıtıcısı olmayı başarıyor.
Yere Düşen Dualar
Seslendiren: Ece Okay
Yılankavi sokaklarda şuursuzca yürüyordum. İçimde bir uzak özlemi, ezbere bildiğim taş kaldırımlarda kendime göre bir uzaklık biçiyordum. Uzak neydi? Annemdi elbette… Başka? Canfes dut yaprağındaki sarmal! Ve yerlerin birbirine benzerliğini bulmaktı sarmalda… Peki ya bir dağ ne demek, bir nehir, kenti saran sur, kente sokulan sukemeri, bir köprü ne demek ve daha bilmediğim şeyler… Bir baktım çorbacının önündeyim. Ağustosun yirmi dokuzu. Akşam ışığında gölgeler geri çekilmiş.
Yazarın henüz 30’unda kaleme almaya başladığı Yere Düşen Dualar, Üzüm ve Altın başlıklarını taşıyan iki farklı bölüme ayrılıyor. Üzüm bölümü, Ege adasında boğucu ve dünün aynısı günlerden hareket ediyor. Bu bölümde ada yaşantısı içinde bir ailenin birbirlerine olan etkileri kaleme alınıyor; elbette Leylan’ın gözünden. Lodos Kitaplığı çatısı altında, bir kenara atılmış kitapları toplarken, içeriklerine göz gezdirip büyülenen Leylan, tuhaf bir varoluş biçimi özümsemiştir. Adada kendisi hakkındaki fısıldaşma ve söylentilerin kendisini var ettiğini düşünmektedir. Leylan’ın bilinçsel değişim ve dönüşümü, ailesi ve ada ahalisiyle hesaplaşması, okura hem tuhaf hem de çok tanıdık gelebilir. Altın bölümünde ise zamanın ve mekânın muğlak olduğu, tek gözlü bir bireyin yer aldığı evrensel ve mitolojik bir öykü anlatılır. Bu da dilin sınırlarının zorlanması ve felsefi esintilerin katılmasıyla gerçekleştirilir.
Karaduygun
Seslendiren: Sezin Akbaşoğulları
Bilmek çok fena bir şey. Olup bitenleri değiştirememenin azabı daha yıkıcı oluyor. Bildikçe elleri de değişiyor insanın, yüzü de. Parmak uçları hassaslaşırken alın çizgileri derine ilerliyor. Hele Musa gibi ciğerine kadar bilince, bütün o kavga, dövüş, isyan, intikam, tuzak, katliam, bütün o yalan dolan, hile, riya, fazlasıyla paralıyor insanı. Beden neyi biliyorsa o kadar acıyor çünkü.
Kısa anlatılardan oluşan Karaduygun, küçük öykülerden müteşekkil olmasına rağmen okuru sürüklemeyi başaracak kadar zengin bir evrene sahip. Eserin içeriğinde; kalaycı Gülayşe, diğerkâmlığa uzak Zuhal, tam aksi bir yardımseverliğe sahip terzi Helin gibi otantik kadın karakterler bulunuyor. ‘Karaduygun insanlar’ ise söz konusu edilen hakiki karakterler. Romanın merkezinde yazar ve şair Birhan Keskin yer alıyor. Daha doğrusu Sema Kaygusuz’un tahayyülünde canlanan ve onun algıladığı haliyle bir Birhan Keskin imgesi… Kitapta uykusuzluktan mustarip, karaduygun bir kişilik olarak Birhan Keskin’den hareketle bir tür karaduygun insan motifi ve arketipi çözümlemesi/betimlemesi konumlanıyor. Bir yandan da Türkiye’nin yakın tarihine damga vuran, politik açıdan yankı uyandırmış bir cinayetle hesaplaşılıyor.
Eser başka bir konsept olarak da uygarlığın ve şehirleşmenin, genelde tabiata, özelde ise insan tabiatına karşı uygunsuzluğunu ele alıyor. Bu nedenle ‘karaduygun’ dendiğinde belki de medeniyetle çelişir gibi duran cesur ve aşk nazarından bakılması gereken bireyler aklımıza gelmeli. Yazar, karaduygun insanları “alınları doğuştan dövmeli insanlar” olarak tanımlıyor. Karaduygun olanlar, varlık yokluk sorularına girmez, zamanı mekânı umursamaz, “dilleri balmumu belleklerine mühürlenmiş çivi yazıları gibi resimli vakayinamelere benzeyen” insanlardır. Kendi zihnine sığamayan, dünyaya alışamayan, tahammül edemeyen ve dünyevileşemeyendir karaduygun.
Sema Kaygusuz Kitapları Şimdi Storytel’de
İçten, destansı ve tılsımlı bir anlatıma sahip olan Sema Kaygusuz’un kitapları Storytel’de. Yüzünde Bir Yer, Karaduygun, Esir Sözler Kuyusu, Yere Düşen Dualar gibi Sema Kaygusuz kitaplarını dinlemek için zahmete girmene hiç gerek yok. Sadece birkaç saniyede abone olabilir ve Storytel’in kitap dinleme olanağından faydalanabilirsin. Abonelik fırsatlarını incele.
E-kitapOkunması Gereken KitaplarRomanStorytelTürk Klasikleri