Roman

Roman, edebiyat sanatının en önemli parçalarından biri. Türkçeye Fransızcadan geçen bir kelime olan roman, sözlüklere göre “insan ve çevrenin karakterlerini inceleyen, duygu durumunu çözümleyen, kurmaca veya gerçek olaylara dayanan yazı” anlamına geliyor. Bu teknik tanımlamalar doğru olmakla birlikte, romanlar biz edebiyat severlerin gönlünde tüm bu tanımların ötesinde bir anlam taşıyor. En sevdiğimiz romanları başucumuzdan ayırmıyor, tekrar tekrar okuyoruz. Romanlar sayesinde hiç tanımadığımız dünyalara, bazen dünyanın ötesine yolculuklar yapıyoruz. Roman karakterlerinin iç dünyalarını öğreniyor, bazen onları arkadaş gibi benimsiyoruz.

Kısacası okurları için roman, keşfedilecek yeni dünyalar, keşfedilecek yeni duygular anlamına geliyor.

Peki edebiyat severler için büyük önem taşıyan romanlar ne zaman hayatımıza girdi? Tarihteki ilk roman hangisiydi? Roman türleri nelerdir? İşte bugün seninle, romanlara dair en sık sorulan soruların yanıtlarını paylaşıyoruz. Hazırsan, haydi başlayalım:

Dünyanın ilk romanını kim yazdı?

Roman, genellikle düzyazı olarak yazılan ve bir kitap olarak yayımlanan, nispeten uzun bir anlatı kurgu eseridir. Romanlar düzyazının ilk örneği olan öykülerle aynı teknik temellere dayanırlar ancak öykülere göre daha uzun, daha detaylı bir anlatıma sahiptirler. Burada bir küçük parantez açalım: Öykü ile roman arasındaki fark edebiyatın en çok konuşulan konularından biridir. En temel farklardan birinin romanların öykülere göre daha uzun olması nedeniyle romanlar için “uzun öykü” demeyi tercih edenler de bulunur.

Romanlar için uzun öykü denmesinin bir sebebi de tarihsel olarak öykülerin romanlardan daha önce insan hayatına girmiş olmasıdır. Bu söylediğimizden romanların tamamen yeni bir sanat türü olduğunu düşünme: Dünyanın bilinen ilk romanı olan “Genji’nin Hikâyesi” bundan tam 1000 yıl önce Japonya’da basıldı. Japon edebiyatının en önemli eserlerinden sayılan bu roman, Murasaki Shikibu tarafından kaleme alındı. İngilizce çevirisi 1300 sayfa uzunluğunda olan bu eserin, dünyanın ilk romanı olarak kabul edilmesi şaşırtıcı değil elbette. Yine de edebiyat tarihçileri Genji’nin Hikâyesi’nden önce de pek çok roman yazıldığını ancak bu romanların günümüze ulaşamadığını düşünüyor. Hatta romanların 2000 yıldır insan hayatında yer aldığını söyleyen teorisyenler de mevcut.

Roman Türleri Nelerdir?

Romanlar işledikleri konulara göre farklı türlere ayrılıyorlar. Bunların başında ise kuşkusuz tarihi romanlar geliyor.

Geçmişte yaşanmış gerçek bir öyküyü edebiyat kurgusu içinde okurlarla paylaşan romanlar tarihi roman olarak adlandırılıyor. Tarihi romanlar siyasi gelişmeleri konu alabileceği gibi destanlaşmış aşk hikâyelerini de içerebiliyor. Tarihi romanlardan bahsetmişken, biyografik romanlardan da söz etmemizde fayda var: Gerçek kişilerin yaşam hikâyelerini paylaşan biyografik romanlar da konu aldığı zaman dilimine göre tarihi roman kategorisinde kabul edilebiliyor. En sevilen roman türlerinden olan tarihi romanlardan özellikle bazıları okurlar tarafından çok seviliyor ve en çok okunan kitaplar listesinde kendilerine yer buluyor. Turgut Özakman’ın Şu Çılgın Türkler, Kemal Tahir’in Devlet Ana, Grigory Petrov’un Beyaz Zambaklar ülkesinde kitapları, ülkemizde en çok okunan tarihi romanlar arasında yer alıyor.

Edebiyatseverlerin favorisi olan roman türlerinden biri de macera romanları. Macera romanları, gerçek yaşamda karşılaşılması güç, kimi zaman esrarengiz olayları heyecan verici bir kurguda aktaran romanları kapsıyor. Macera romanları sürükleyici kurguları sayesinde en çok sevilen roman türleri arasında yer alıyor. Geniş bir okur kitlesine sahip olmaları nedeniyle de macera romanları sıklıkla en çok okunan kitaplar listesinde boy gösteriyorlar. Macera romanları deyince özellikle bazı yazarların isimleri ön plana çıkıyor. Dan Brown, Trevanian ve elbette dünyanın en önemli macera yazarı olarak kabul edilen Jules Verne, macera romanı okurlarının en sevdiği yazarlardan sadece birkaçı.

Sadık bir okur kitlesine sahip olan bir başka roman türü ise fantastik romanlar. Kahramanlarının insanüstü güçlere sahip olduğu fantastik romanlar, okurlarının önüne serdikleri masalsı dünyalar ve keyifli serüvenlerle, hayal gücünü en çok besleyen roman türlerinden biri olarak kabul ediliyor.  J. R. R Tolkien’ın Yüzüklerin Efendisi, Ursula K. Le Guin’in Yerdeniz, J. K. K. Rowling’in Harry Potter roman serileri, en çok okunan fantastik romanların başında geliyor.

Edebiyat okurları için özel bir yere sahip olan bir diğer roman türü ise aşk romanları. Aşk romanları ekseriyetle genel okur kitlesine hitap eden, popüler hatta bir parça geçici romanlar oldukları düşünülse de dünya klasikleri arasına girmiş pek çok aşk romanı bulunuyor.  Jane Austen’in Gurur ve Önyargı, Charlotte Bronte’un Jane Eyre, Honore de Balzac’ın Vadideki Zambak, Gustave Flaubert’in Madame Bovary eserleri, klasikleşmiş aşk romanlarına verebileceğimiz örneklerden.

Elbette edebiyat dünyasında yer alan roman türleri bunlarla sınırlı değil. Bahsettiğimiz tüm bu roman türlerinin yanı sıra korku – gerilim romanları, bilim kurgu romanları, polisiye romanları da severek okunan roman türleri arasında yer alıyor.

En çok okunan romanlar nelerdir?

En çok okunan kitaplar listelerinde pek çok edebiyat eseri yer alıyor. Özellikle romanlar, en çok okunan kitaplar listelerinde başı çekiyor. Dünya klasikleri, en çok okunan kitaplar denince ilk akla gelen eserler oluyor. Dünya klasikleri arasında çok sayıda Nobel ödüllü kitap da bulunuyor. Gerek roman karakterleri gerek işledikleri tema gerekse dil kurgusuyla özel bir yere sahip olan dünya klasikleri, en çok okunan romanlar olarak da karşımıza çıkıyor.

Dünya klasiklerini diğer edebiyat eserlerinden ayıran bir özellikleri ise katmanlı yapıları sayesinde tekrar tekrar okunabilmeleri ve her okuduğunda keyif vermeleri kuşkusuz. “Neden zaten bitirmiş olduğum bir romanı tekrar okuyayım” diyorsan, Dünya klasikleri niçin dönüp dolaşıp tekrar okunmalı? yazımıza göz atmalısın!

İlk yerli roman nedir?

Roman türü örnekleri Türkçeye Osmanlı’da batılılaşma hareketlerinin başlamasıyla girdi. İlk yerli roman ise Şemsettin Sami’nin acıklı bir aşk hikâyesini konu alan “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat” adlı eseri oldu. Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat 1872 – 1873 tarihleri arasında Hadika gazetesinde tefrika olarak verildikten sonra, 1875 yılında kitap haline getirildi ve Osmanlıca harflerle basılan ilk yerli roman oldu.

Burada küçük bir tarihi bilgi de vermiş olalım: İlk yerli romanımız ile ilk Türkçe romanımız birbirinden farklı eserler. İlk yerli roman Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat olsa da Türkçe olarak yazılan ilk roman Vartan Paşa’nın “Akabi Hikâyesi” adlı romanı oldu. Akabi Hikâyesi 1851 yılında, Ermenice harflerle basıldı.

Çocuklar için roman önerileri nelerdir?

Elbette çocuklar için de kaleme alınmış pek çok roman bulunuyor. Hele bazı çocuk romanları var ki küçükler kadar yetişkinler tarafından da beğenilerek okunuyor. Jules Verne, Charles Dickens, Mark Twain, Ronald Dahl, Jose Mauro De Vasconcelos gibi usta yazarların kaleme aldığı pek çok çocuk romanı, her yaştan edebiyatseverin favorileri arasında yer alıyor.

En çok okunan romanları Storytel’de dinleyebilirsin!

Storytel sesli kitap uygulaması ile binlerce roman mobil cihazına geliyor! Storytel sesli kitap arşivi Nobel ödüllü kitaplardan dünya klasiklerine, fantastik romanlardan bilim kurgunun kültleşmiş eserlerine kadar uzanan sınırsız bir seçki sunuyor. Türk ve dünya edebiyatının en önemli yazarlarının kaleme aldığı, en çok okunan romanlara ulaşmak için tek yapman gereken Storytel uygulamasını mobil cihazına indirmek. Üstelik Storytel’i ilk 14 gün boyunca hiçbir ücret ödemeden kullanabilir, ücretsiz sesli kitap dinleyebilirsin!

Storytel’in eşsiz sesli kitap kütüphanesine ulaşmak için şimdi tıkla!