Kendime Düşünceler Storytel’de

Bugün tüm dertlerimden kurtuldum, hatta her türlü belayı defettim. Çünkü benim dışımda değil, içimde, kendi düşüncelerimdeydiler.

Kendime Düşünceler, orijinal ismiyle Ta eis heauton, imparator Marcus Aurelius’un hikmetli sözlerini ve vardığı düşünsel sonuçlarını içeren notlarından oluşur. Bu notlar, eski dönemlerden bu yana ‘parangelmata’ yani ‘ilkeler’ ismiyle anılagelmiştir. Neredeyse yirmi yıllık bir süreçte tamamlanan bu yazınsal içerik, çoğunlukla Koini Yunancası ile kaleme alınmıştır ve genel olarak ya kişisel ya da felsefidir. Daha çok imparatorun iç dünyasında yaptığı yüzleşmeler, sorgulamalar ve hayata yönelik fikirleri yer alır. Ölüm, doğa, arkadaşlıklar, zihin, mutluluk, erdem gibi kavramlar irdelenir.

Sabahları kalkmayı canın istemedikçe şunu hatırla: “İnsanlık görevi için kalkıyorum.” Eğer bunun için doğduysam, bunun için dünyaya gönderildiysem neden huysuzlanıyorum? Çarşaflara örtülere sarılıp kendimi ısıtayım diye mi yaratıldım? “Fakat bu daha keyifli.” Öyleyse keyif çatmak için mi dünyaya geldin, eyleme geçmek, çaba harcamak için değil mi yani?

Kendime Düşünceler’de ilk bakışta ilginç gelen tespitler ve üzerine detaylı bir şekilde düşünülmüş fikirler bulunur. Aurelius’a göre insanlığa hizmet etmek ciddi bir eylemdir. Gerçek bir erkeği sadece kendi duyuları alt edebilir. İyi bir adam olmak çok zordur. Bunun için, Nietzsche’nin deyimiyle ‘iyi ve kötünün ötesine geçme’ olarak özetlenebilecek bir ilke benimsenmelidir. Kişisel yargılardan mümkün mertebe uzaklaşılmalı, yanardöner duyulardan arınmalı ve böylece Tanrısal bir bakış açısı edinilmelidir. Stoacılığa göre olduğu gibi, Aurelius’a göre de öz-irade ‘kaya gibi kayıtsız ve nötr’ daha doğrusu ‘duyulardan arınmış olmak’ ile sağlanır. Bu prensip, Stoacılık’ta bilinen bir kavram olan ataraxia (dinginlik) kavramına gönderme yapar. İnsanın öncelikle her şeyin doğadan kaynaklandığını ve her şeyin yeniden doğayla bütünleşeceğini anlaması önemlidir. Bu idrak sayesinde insan, evrendeki yerini anlayabilir, kendi yaşamına daha gerçekçi bir değer biçebilir.

Pek çok şeyden kesinlikle kurtul, yalnızca bunların pek azını aklında tut; ayrıca herkesin şimdi de, sadece bir anlığına yaşadığını hatırla. Kalan günlerimiz ya geçip gitmiştir ya da bilinmezdedir.

Kendime Düşünceler felsefe tarihinde bir tür hypomnesis kitabı olarak değerlendirilir. Bu kilit kavram, Platonculuk ve Stoacılıkta kendine yer bulur ve bir bakıma hatırlamayı, kurtuluşu ifade eder. İmparator, Epiktetos’un aynı anlama gelen Memorabilia kitaplarına büyük bir ilgi duymuştur. Bu tür eserlere Augustinus’un İtiraflar’ı (Confessions), Descartes’ın Meditasyonlar’ı, hatta Rousseau’nun Bir Gezginin Düşleri de dâhil edilebilir. Bir filozofun kendi hayatını sorguladığı bu tarz kitaplar, okura içtenlikle hitap ettiği için kolayca okunabilir. Ne var ki Kendime Düşünceler bütün bu eserlerden önce yazılmıştır ve bu açıdan kendine has bir eserdir. İmparator kitap boyunca Stoacılık doktrinlerini yinelese de bu düşüncelere kendi bakış açısı katmayı ihmal etmemiştir.  

Sabahleyin gökyüzüne bak, orası işlerini daima kendilerine yaraşır biçimde tamamlayanları ve yaptıkları işlerin düzenliliğini, saflıklarını, yalınlıklarını hatırlatır sana. Çünkü yıldızların örtüleri yoktur. 

Sonuç olarak terapötik bir yanı bulunan Kendime Düşünceler, kitap boyunca okura bir dizi ahlaki öneride bulunur. Az olanla yetinmek, faniliği kabullenmek, adil olmak, dürtüleri dizginlemek, onay ve övgü almaktan kaçınmak bunlardan yalnızca birkaçıdır. Yazar, bu ilkeleri sunarken insanların içsel huzuru ve iyi bir hayat deneyimini yakalayabilmelerini amaçlar.

Marcus Aurelius Kimdir?

Marcus Aurelius, M.S. 121 yılında Roma İmparatorluğu’nun başkenti Roma’da doğmuştur. Babası Marcus Annius Verus, annesi Domitia Lucilla’dır. Marcus Aurelius, soylu bir aileden gelmesine rağmen ömrü boyunca mütevazı bir hayat tarzı benimsemiştir. Aşırılıklardan kaçınmayı tercih eden imparator, kayıtlara göre son derece ihtiyatlı ve öz-disiplini yüksek biridir.

Gençlik yıllarında iyi bir eğitim almış olan Marcus Aurelius, felsefe, edebiyat, matematik ve retorik gibi konulara ilgi duymuş ve bunlar üzerine derinlemesine çalışmıştır. Özellikle felsefe alanına ve spesifik olarak Stoacılık okuluna özel bir ilgisi olmuştur. Dönemin önde gelen düşünürlerinden Stoacı filozoflar olan Epiktetos ve Apollonios’a özel bir ilgi duymuştur. Bu düşünürlerin felsefesi, onun düşünsel gelişimine büyük katkıda bulunmuştur. Öğrencilik döneminde yoğun şekilde Latince ve Yunanca eğitimi almıştır.

Antoninus Pius’un Roma İmparatoru olduğu dönemde Marcus Aurelius, imparatorun yanında yetişmiş ve onun tarafından himaye edilmiştir. Antoninus Pius, Marcus Aurelius’u birçok konuda yetkinleştirmiştir ve sonunda onu varisi olarak belirlemiştir. Bir nevi evlatlık olarak on yedi yaşında imparatorun himayesine alınan bu genç adam, varis ilan edildi. 145 yılında imparatorun kızıyla evlenerek gücünü sağlamlaştırdı.

Marcus Aurelius, Antoninus Pius’un ölümü üzerine M.S. 161 yılında Roma İmparatoru olarak tahta çıktı. Senatonun ve konsülün lideri olan Aurelius, yetkileri elinde topladı. İmparator olarak hüküm sürdüğü dönemde askeri başarılarıyla ün saldı. İç savaşlara ve Roma İmparatorluğu’nun güvenliğini tehdit eden istilalara karşı amansız mücadeleler verdi. Özellikle sınır savaşları, Kuzey İtalya’daki isyanlar, Mısır’daki karışıklıklar ve veba salgını onun nezdinde ciddi imtihanlardı.

İmparator ve yazar olan Marcus Aurelius, Roma’nın savunmasında ve genel yönetiminde insaflı davranışları benimsemiştir. O dönemde hukukun üstünlüğünü savunmuş ve adaletin herkes için geçerli olmasını sağlamıştır. Aynı zamanda imparatorluğun iç işlerinde de aktif bir rol oynamıştır. Çeşitli hukuk reformlarına imza atmış ve imparatorluğun pek çok noktasında eğitim merkezleri ile kütüphaneler kurdurmuştur. Halkın refahını amaçlayan politikaları artırmış, şehir planlama çalışmaları ve altyapı iyileştirme projeleriyle halkın gözünde olumlu bir izlenim yaratmıştır. Germen kabileleriyle amansız savaşlar yapmış ve Roma’nın parçalanmaya yüz tutan sınırlarını korumayı başarmıştır.

Kendisi aynı zamanda bir yazar ve düşünürdür. İç dünyasına ve dönemine dair derin düşüncelerini Kendime Düşünceler adlı kitapta toplamıştır. Söz konusu eser, düşünce tarzı ve içtenliğiyle dikkate değer bir eser olarak kabul edilir. Ne de olsa Marcus Aurelius çok ciddi askeri başarılar elde etmiş olsa da ardında bıraktığı yazılarla bilinmektedir.

Marcus Aurelius, M.S. 180 yılında Vindobona (bugünkü Viyana) şehrinde bir sefer sırasında hayatını kaybetmiştir. Ölümünden sonra Marcus Aurelius, Roma İmparatorluğu’nun en sevilen ve saygı duyulan imparatorlarından biri olarak anılmış ve felsefi düşünceleri uzun süre etkisini sürdürmüştür. 

Kendime Düşünceler Storytel’de

Vecizelerden, kısa notlardan ve üzerinden yoğun bir yaşam deneyimi geçmiş düşüncelerden oluşan Kendime Düşünceler şimdi Storytel’de. Hadrianus gibi entelektüel bir Roma imparatoru olan Marcus Aurelius’un bu samimi ve öğüt niteliğindeki sözleri sana her alanda fayda sağlayacak. Gerek kişisel hayatında gerek iş hayatında içselleştirebileceğin sözlerle dolup taşan Kendime Düşünceler’i Storytel’de istediğin kadar dinleyebilirsin.